Nasza księgarnia

Ułani Księstwa Warszawskiego 1807-1814

COM_CONTENT_WRITTEN_BY on . Posted in Biblioteka Barwy i Broni

Plansza I





1. Ułan kompanii wyborczej 2. pułku ułanów, w mundurze wielkim, według miedziorytu Jana Zachariasza Freya (1769-1829). W swoich zasadniczych elementach, mundur wydaje się zgodny z przepisem wydanym 2 marca 1807 roku: "Kurtka granatowa, kołnierz i obszlegi pąsowe, klapy żółte; (...) rajtuzy granatowe z dwoma lampasami, guziki złote." Na oryginalnej pracy ułan ma żółtą wypustkę wokół kołnierza i białe wypustki przy klapach.
2. Lanca:
a - górna metalowa część lancy typu francuskiego, składająca się z zespolonych ze sobą: grota, tulei i wąsów
b - grot wraz z tuleją lancy typu polskiego
c - tylec - metalowe okucie dolnej części lancy.
3. Proporczyk 2. pułku ułanów w kolorach Legii pierwszej.
4. Pruska szabla kawalerii lekkiej.




Plansza II





1. Ogłowie końske:
a - nagłówek
b - naczółek
c - rozetka
d - policzko munsztuka
e - podgardle
f - rozetka
g - krzyż
h - policzko kantara
i - nachrapnik
j - policzko wędzidła
k - kantar
l - wędzidło-pierścień
ł - podbródek
m - munsztuk (czanka)
n - alzbacik, halzbat, lub wisior
o - wodza powodowa
p - wodza od wędzidła
r - wodza od munsztuka.
2. Uździenice:
a - uździenica munsztukowa
b - uździenica wędzidłowa
c - kantar.




Plansza III





1. Munsztuk:
a - oko czanki
b - hak
c - igrzyszcze
d - ścięgierz
e - łańcuszek
f - czanka
g - pierścień.
3. Rozetka.
4. Metalowy element wisiora.




Plansza IV





1. Schemat strzemienia wraz z tuleją do transportowania lancy.
2. Skórzana tuleja do transportowania lancy.
3. Strzemiona kawalerii lekkiej.




Plansza V





1. Klamra pasa oficerskiego 2. pułku ułanów według przepisu wydanego 2 marca 1807 roku:
a - widok z góry
b - widok od czoła
c - widok z tyłu
2. Oficer młodszy 2. pułku ułanów w mundurze wielkim, zgodnym z wytycznymi przepisu ubiorczego wydanego 2 marca 1807 roku: "Kurtka granatowa, kołnierz i obszlegi pąsowe, klapy żółte, pod kurtką lejbik biały; rajtuzy granatowe z dwoma lampasami, guziki żółte: giwer na głowę tym samym sposobem zrobiony jak żołnierski z tą różnicą, iż galonem u góry naokoło ma być obwiedziony, u spodu skórka pąsowa; kita czarna z boku do służby. Ładownica, pas do niej czarny lakierowany, dwoma galonkami żółtymi obwiedziona po brzegach; blaszka żółta z orłem białym polskim; sztuczki wszystkie gładkie pozłacane. Pendent złoty cały, klamra żółta z orłem białym, pałasz prosty lub cokolwiek zakrzywiony, żółto osadzony, felcef zwyczajny polski. Na ramieniu lewem nosić będą akselbant złoty, na prawem szlifę."




Plansza VI





1. Pruski pistolet kawaleryjski będący najprawdopodobniej również na wyposażeniu pułków ułanów Księstwa Warszawskiego.
2. Oficer młodszy 2. pułku ułanów, w kurtce od munduru wielkiego z klapami zapiętymi na krzyż i w szarych rajtuzach (spodniach polowych) z żółtym lampasem około 1809 roku, według opisu Aleksandra Fredry i na podstawie interpretacji Bronisława Gembarzewskiego ("Żołnierz polski", tom III, tablica 187). Czaprak według akwareli Sylwestra Zielińskiego.




Plansza VII





Czapka ułańska wzorowana na zachowanych egzemplarzach i przekazach ikonograficznych. Egzemplarz bez kity i pompona zatykanych w specjalnym kanale po środku prawej kwatery, przykrywanym kokardą.




Plansza VIII





1. Pelta-blacha naczelna w kształcie tarczy amazonek:
a - róg tarczy, ozdobiony stylizowaną głową lwa
b - gwóźdź
c - otwór służący do mocowania blachy do frontu czapki
d - numer pułku
e - element roślinny - stylizowane liście dębu
f - wąż okolny
g - stylizowane lance wraz z proporczykami
h - szlak -gwoździe i otaczające je łuki
2. Podpinka, widok od czoła i z boku.
3. Krzyż kawaleryjski.
4. Orzeł wzorowany na egzemplarzu odnalezionym na polach bitew kampanii rosyjskiej 1812 roku.




Plansza IX





1. Pruski karabinek kawaleryjski M 1801.
2. Pruski karabinek huzarski M 1781.
3. Flinpas-pas karabinowy.
4. Ładownica skórzana z pasem
a - widok z przodu
b - widok z tyłu
c - widok od spodu.
5. Rękawice kawaleryjskie.




Plansza X





1. Francuski karabinek kawaleryjski model 1777 wersja AN IX.
2. Ładownica skórzana z pasem skórzanym bielonym oraz z przymocowanym do niego flinpasem i karabinkiem.
3. Karabińczyk.
4. Ładownica z mosiężnym numerem pułku.




Plansza XI





1. Ułan kompanii wyborczej 2. pułku ułanów, według akwareli Sylwestra Zielińskiego (1781-1853), z albumu "Ubiór Woyska Polskiego" powstałego w latach 1810-1811.
2. Kordony ułana kompanii wyborczej.
2.Kita ułana kompanii wyborczej.




Plansza XII





Ułan kompanii centralnej 2. pułku ułanów, według akwareli Sylwestra Zielińskiego (1781-1853), z albumu "Ubiór Woyska Polskiego" powstałego w latach 1810-1811. W porównaniu z oryginałem, ułan wyposażony tu został w rękawice kawaleryjskie.




Plansza XIII





1. Kurtka od munduru wielkiego oficera 2. pułku ułanów, według zaleceń przepisu ubiorczego dla pułków jazdy lekkiej 1. legii, wydanego 2 marca 1807 roku. "Kurtka granatowa, kołnierz i obszlegi ponsowe, klapy żółte (...) Na ramieniu lewem nosić będą akselbant złoty, na prawem szlifę".
a. widok z przodu.
b. widok z tyłu.
2. Sznury naramienne-akselbanty oficera 2. pułku ułanów.




Plansza XIV





1. Kurtka ułana kompanii wyborczej, według miedziorytu Jana Zachariasza Freya.
2. Kurtka oficerska według ustaleń Bronisława Gembarzewskiego.
3. Epolet oficerski według wzoru używanego najprawdopodobniej po 1810 roku




Plansza XV





1. Kurtka od munduru wielkiego 2. pułku ułanów, co do formy zgodna z przepisem wydanym 3 września 1810 roku. Przepis nie rozstrzygał kwestii kolorów poszczególnych elementów, zalecając jedynie "ciemno-granatowy" jako kolor kurtek dla wszystkich pułków. Stwierdzał też że "każdy Pułk różnić się będzie kolorem odmiennym sukna, na kołnierze, wyłogi, łapki u rękawów i lampasy, które to kolory oddzielnym urządzeniem postanowione będą."
a - widok z przodu
b - widok z tyłu
c - z klapami zapiętymi "na krzyż".
2. Łapka:
a - "okrągła" według przepisu z 3 września 1810 roku
b - wykończona "na ostro", według przekazów ikonograficznych.




Plansza XVI





1. Ostrogi kawalerii lekkiej, mocowane bezpośrednio do butów.
2. Prawdopodobny wygląd ciżmów, lub "półbucików" (określenie użyte w przepisie z 3 września 1810 roku) - obuwia używanego przez ułanów. Relacja oparta między innymi na podstawie artykułu Stanisława Gepnera "Kitel stajenny i ciżmy 4 p. s. k. z 1819 roku" zamieszczonego w "Broni i Barwie" 1934 Nr 3 s. 49.
3. Najprawdopodobniej fragmenty polskiego naramiennika ułańskiego lub szaserskiego stosowanego po 1810 roku, odnalezionego na polach bitew kampanii rosyjskiej 1812 roku.
4. Najprawdopodobniej polski naramiennik ułański, lub szaserski odnaleziony na polach bitew kampanii rosyjskiej 1812 roku.




Plansza XVII





1. Furażerka ułana 2. pułku według akwareli Sylwestra Zielińskiego (1781-1853), z albumu "Ubiór Woyska Polskiego" powstałego w latach 1810-1811.
2. Lejbik ułana 2. pułku według akwareli Sylwestra Zielińskiego (1781-1853), z albumu "Ubiór Woyska Polskiego" powstałego w latach 1810-1811.




Plansza XVIII



1. Trąbka sygnałowa w formie i budowie zgodna z używanymi przez pułki kawalerii Księstwa Warszawskiego.
2. Trębacz 2. Pułku Ułanów Księstwa Warszawskiego według akwareli Romana Rupniewskiego. Przedstawienie w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego można znaleźć w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica 192, figura A.




Plansza XIX





1. Orzeł z ładownicy oficerskiej.
2. Zdobione okucie bocznej części ładownicy oficerskiej.
3. Ładownica oficerska.
4. Pas od ładownicy oficerskiej, czarny, obszyty w zależności od kolorów używanych w pułku złotą, lub srebrna taśmą.




Plansza XX





Ułan kompanii centralnej 3. pułku ułanów, według miedziorytu Sebastian Langera, wykonanego na podstawie akwareli Michała Stachowicza i zamieszczonego w "Kalendarzu krakowskim na rok 1812". W porównaniu z oryginalną pracą, ułan pozbawiony tu został drugiego pasa przechodzącego przez pierś, służącego najprawdopodobniej do mocowania szabli, co biorąc pod uwagę zwyczaje mundurowe epoki, oraz zachowane przekazy ikonograficzne postanowiliśmy potraktować jako nadinterpretację. Podobnie rzecz się ma z kitą i kokardą, która została przesunięta ze szczytu czapki na jej lewą górną kwaterę.




Plansza XXI





1. Kurtka od munduru wielkiego oficera 3. pułku ułanów, według zaleceń przepisu ubiorczego dla pułków jazdy lekkiej 2. legii, wydanego 2 marca 1807 roku. "Panowie oficerowie co do formy zupełnie tak jak w legii pierwszej (...) z ta tylko różnicą, że zawsze zachować mają kolor swojej legii i w tym gdzie białe guziki, ze srebra wszystko zamiast złota ma być wzięte."
a - widok z przodu.
b - widok z tyłu.
2. Kurtka od munduru wielkiego oficera młodszego 3. pułku ułanów, według akwareli Michała Stachowicza, będącej wzorem dla miedziorytów Sebastiana Langera zamieszczonych w "Kalendarzu krakowskim na rok 1812". Kurtka co do formy zgodna z przepisem wydanym 3 września 1810 roku.
3. Kurtka oficera młodszego według akwareli Kazimierza Luxa, z roku 1812 i w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 196, fig C.




Plansza XXII





1. Kurtka ułana kompanii wyborczej 3. pułku ułanów według miedziorytu Sebastiana Langera, wykonanego na podstawie akwareli Michała Stachowicza, zamieszczonego w "Kalendarzu krakowskim na rok 1812".
2. Kurtka ułana kompanii centralnej 3. pułku ułanów, miedziorytu Sebastiana Langera, wykonanego na podstawie akwareli Michała Stachowicza, zamieszczonego w "Kalendarzu krakowskim na rok 1812".
3. Proporczyk 3. pułku ułanów, według miedziorytu Sebastiana Langera, wykonanego na podstawie akwareli Michała Stachowicza, zamieszczonego w "Kalendarzu krakowskim na rok 1812".




Plansza XXIII





Ułan 6. pułku ułanów na podstawie ryciny Zygmunta Vogla upamiętniającej uroczyste wkroczenie wojsk polskich do Warszawy w dniu 14 grudnia 1809 roku i w interpretacji kolorystycznej Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 198, fig A. W dostępnej nam reprodukcji ryciny Vogla kolory różnią się od zaprezentowanych na planszy. Ułan ma czerwone kwatery czapki, czerwony kołnierz. Brakuje też białych wypustek na klapach.




Plansza XXIV





Oficer młodszy 6. pułku ułanów według litografii Franciszka Kondratowicza i portretu miniaturowego por. Gabriela Gałkowskiego. Oba przedstawienia w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego można znaleźć w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica 198, figura B, oraz tablica nr 199, fig A.




Plansza XXV





1. Kurtka od munduru wielkiego oficera 6. pułku ułanów, według zaleceń przepisu ubiorczego dla pułków jazdy lekkiej 3. legii, wydanego 2 marca 1807 roku.
a - widok z przodu.
b - widok z tyłu.
2. Kurtka ułana 6. pułku na podstawie ryciny Zygmunta Vogla upamiętniającej uroczyste wkroczenie wojsk polskich do Warszawy w dniu 14 grudnia 1809 roku i w interpretacji kolorystycznej Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 198, fig A.
3. Kurtka oficera młodszego według portretu miniaturowego por. Gabriela Gałkowskiego i w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 199, fig A.




Plansza XXVI





1. Kurtka od munduru wielkiego ułana kompanii wyborczej 6. pułku ułanów, według akwareli Romana Rupniewskiego.
2. Kurtka trębacza według orginalnego egzemplarza znajdującego sie w zbiorach prywatnych na zachodzie Europy.
3. Proporczyk 6. pułku ułanów na podstawie akwareli Romana Rupniewskiego i ryciny Zygmunta Vogla upamiętniającej uroczyste wkroczenie wojsk polskich do Warszawy w dniu 14 grudnia 1809 roku.




Plansza XXVII





Ułan kompanii centralnej 7. pułku ułanów według akwareli Sylwestra Zielińskiego z Biblioteki Zamojskich w Warszawie i w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 201, fig B.




Plansza XXVIII




1. Kurtka oficera młodszego kompanii wyborczej 7. pułku ułanów z 1809 roku, według akwareli Sylwestra Zielińskiego z Biblioteki Zamoyskich w Warszawie i w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 200, fig A.
2. Kurtka ułana kompanii wyborczej 7. pułku z 1809 roku, według akwareli Sylwestra Zielińskiego z Biblioteki Zamoyskich w Warszawie i w interpretacji Bronisława Gembarzewskiego zamieszczonej w albumie "Żołnierz Polski", tom III, tablica nr 200, fig B.
3. Proporczyk 7. pułku ułanów, według akwareli Sylwestra Zielińskiego z Biblioteki Zamoyskich w Warszawie i według litografii Franciszka Kondratowicza z albumu „Woysko Ks. Warszawskiego, wydanego w Warszawie w 1829 roku.

---

Polecamy książkę: PUŁKI UŁANÓW KSIĘSTWA WARSZAWSKIEGO. 6-TY, 3-CI, 2-GI 1807-1812