Nasza księgarnia

Polacy w dobie napoleońskiej - kalendarium

Posted in Chronologia

1793

 

25 czerwca - kpt. Wojciech Turski przedstawia projekt utworzenia legionu polskiego przy armii francuskiej.

 

1794

 

Październik - gen. Jan Henryk Dąbrowski opracowuje plan przebicia się z resztkami wojska polskiego do Francji.

 

1795

 

1 stycznia - memoriał Polaków przebywających na emigracji w Wenecji do rządu francuskiego o potrzebie odbudowy Rzeczpospolitej.
22 sierpnia - utworzenie w Paryżu Deputacji Polskiej.

 

1796

 

20 września - gen. Jan Henryk Dąbrowski przybywa do Paryża.
9 - 10 października - gen. Dąbrowski prowadzi rozmowy z Dyrektoriatem w sprawie utworzenia legionu polskiego.
5 grudnia - naczelny dowódca armii włoskiej, gen. Bonaparte, wydaje rozkaz sformowania w Mediolanie batalionu polskiego "na modłę lombardzką".

 

1797

 

9 stycznia - konwencja gen. Dąbrowskiego z Administracją Generalną Lombardii o utworzeniu "Legionów Polskich posiłkujących Lombardię".
20 stycznia - odezwa gen. Dąbrowskiego wzywająca Polaków, by wstępowali do Legionów.
25 stycznia - Bonaparte zatwierdza konwencję.
17 marca - wymarsz dwu pierwszych batalionów polskich z Mediolanu do Mantui.
18 kwietnia - rozejm w Leoben.
17 maja - utworzenie dwu legii polskich.
30 czerwca - klęska wyprawy brygadiera Joachima Deniski pod Dobronowcami na Bukowinie.
Lipiec - Józef Wybicki układa w Reggio Mazurka Dąbrowskiego.
14 października - pokój w Campoformio.
7 grudnia - zdobycie zamku San Leo.

 

1798

 

3 maja - pierwsza legia gen. Dąbrowskiego wkracza do Rzymu.
1 grudnia - gen. Karol Kniaziewicz zwycięża Neapolitańczyków pod Magliano.
4 grudnia - legia Kniaziewicza przesądza o zwycięstwie nad Neapolitańczykami pod Civitacastellana.
9 grudnia - gen. Kniaziewicz zdobywa umocnioną pozycję wojsk neapolitańskich pod Calvi.
30 grudnia - kapitulacja neapolitańskiej twierdzy Gaeta, utworzenie legionowego pułku jazdy.

 

1799

 

8 marca - gen. Kniaziewicz składa Dyrektoriatowi "sto krwawych sztandarów", zdobytych w kampanii neapolitańskiej.
26 marca - bitwa pod Legnano, druga legia traci 750 ludzi.
4 kwietnia - bitwa pod Magnano, druga legia traci 1000 ludzi, gen. Rymkiewicz śmiertelnie ranny.
12 kwietnia - początek oblężenia Mantui.
27 kwietnia - początek odwrotu pierwszej legii gen. Dąbrowskiego znad rzeki Garigliano na północ.
17 - 19 czerwca - bitwa nad Trebbią, krwawe straty pierwszej legii.
29 lipca - kapitulacja Mantui, koniec drugiej legii gen. Józefa Wielhorskiego.
15 sierpnia - bitwa pod Novi z udziałem resztek pierwszej legii.
6 września - uchwała Rady Pięciuset o utworzeniu Legii Naddunajskiej.
28 listopada - nominacja gen. Kniaziewicza na dowódcę Legii Naddunajskiej.

 

1800

 

12 lipca - Legia Naddunajska uczestniczy w bitwie pod Offenbach.
3 grudnia - bitwa pod Hohenlinden, znakomita postawa ułanów polskich.

 

1801

 

9 lutego - pokój w Lunéville.

 

1802

 

21 stycznia - Legiony Polskie przechodzą na służbę Republiki Włoskiej.
Maj - 3 półbrygada polska (późniejsza 113) odpływa na San Domingo.
Wrzesień - pierwsze oddziały legionistów lądują na San Domingo.

 

1803

 

27 stycznia - 11 lutego - 2 półbrygada polska (późniejsza 114) odpływa z Genui na San Domingo.
24 września - przekształcenie l półbrygady w pułk piechoty polskiej.

 

1805

 

24 listopada - pułk piechoty polskiej przyczynia się do rozbicia austriackiego korpusu ks. Rohana pod Castelfranco.

 

1806

 

4 lipca - przegrana bitwa pułku piechoty polskiej z Anglikami pod Maidą w Kalabrii.
Październik - w Landau i Moguncji powstaje Legia Północna.
14 października - klęska armii pruskiej pod Jena i Auerstädt.
26 października - rozmowy Dąbrowskiego z Napoleonem w Charlottenburgu na temat utworzenia 40-tys. wojska polskiego.
27 października - Napoleon przybywa do Berlina.
3 listopada - berlińska odezwa Jana Henryka Dąbrowskiego i Józefa Wybickiego do Polaków z wezwaniem o chwycenie za broń.
4 listopada - Francuzi wkraczają do Poznania.
7 listopada - powstańcy wielkopolscy pod wodzą gen. Pawła Skórzewskiego i kpt. Kacpra Miaskowskiego opanowują Kalisz.
11 listopada - akt powstania dawnego województwa łęczyckiego, za którego przykładem idą inne ziemie polskie.
14 listopada - Dąbrowski przedstawia projekt przeprowadzenia poboru w departamencie poznańskim i utworzenia pierwszych oddziałów wojska polskiego.
18 listopada - kpt. Miaskowski opanowuje fortelem Częstochowę.
19 listopada - Napoleon przyjmuje w Berlinie delegację szlachty z Wielkopolski.
27 listopada - Francuzi wkraczają do Warszawy, Napoleon w Poznaniu.
2 grudnia - ostatni wojewoda gnieźnieński, Józef Radzimiński, wydaje manifest zwołujący pospolite ruszenie szlachty zamieszkałej na lewym brzegu Wisły.
19 grudnia - Napoleon przybywa do Warszawy.
26 grudnia - bitwy pod Pułtuskiem i Gołyminem z udziałem kilkudziesięciu ochotników polskich.
29 grudnia - utworzenie pierwszej kompanii artylerii.

 

1807

 

1 stycznia - utworzenie pułku kawalerii narodowej Jana Michała Dąbrowskiego z pospolitego ruszenia szlacheckiego, zgromadzonego pod Łowiczem.
2 stycznia - utworzenie brygady piechoty gen. Wincentego Aksamitowskiego.
14 stycznia - powstanie Komisji Rządzącej; tymczasowego rządu polskiego.
15 stycznia - ks. Józef Poniatowski mianowany zostaje dyrektorem wojny.
20 stycznia - pierwsze grupy dawnych legionistów wyruszają z Włoch w drogę do kraju.
26 stycznia - dekret Komisji Rządzącej o utworzeniu trzech legii wojska polskiego.
28 stycznia - powołanie "warszawskiej" legii ks. Józefa.
4 lutego - wprowadzenie francuskich regulaminów w wojsku polskim.
7 - 8 lutego - bitwa pod Pruską Iławą.
23 lutego - zwycięska dla legii Dąbrowskiego potyczka pod Tczewem.
12 marca - początek oblężenia Gdańska.
6 kwietnia - dekret Napoleona o utworzeniu pułku polskich szwoleżerów gwardii.
7 kwietnia - dekret Napoleona o utworzeniu Legii Polsko-Włoskiej pod dowództwem gen. Józefa Grabińskiego, złożonej z trzech pułków piechoty i pułku ułanów.
24 kwietnia - utworzenie gwardii narodowej warszawskiej.
3 maja - uroczystość rozdania w Warszawie orłów pułkowych.
15 maja - wracający z Włoch do Polski pułk dawnych ułanów legionowych rozbija Prusaków pod Strugą na Śląsku.
26 maja - kapitulacja Gdańska, w którego oblężeniu uczestniczyła legia Dąbrowskiego.
14 czerwca - bitwa pod Frydlandem z udziałem legii Dąbrowskiego.
21 czerwca - koniec działań wojennych.
7 - 9 lipca - układy pokojowe w Tylży, utworzenie Księstwa Warszawskiego z ziem drugiego i trzeciego zaboru pruskiego, bez okręgu białostockiego.
12 lipca - wojsko polskie podporządkowane zostaje marszałkowi Davout, dowódcy 3 korpusu.
22 lipca - nadanie konstytucji Księstwu Warszawskiemu, przewidującej 30-tys. wojsko polskie i przywracającej order Virtuti Militari.
7 września - włączenie Legii Północnej do armii Księstwa Warszawskiego.
16 września - do Warszawy powracają weterani i inwalidzi Legionów Polskich we Włoszech.
5 października - ks. Józef Poniatowski zostaje ministrem wojny Księstwa Warszawskiego i naczelnym wodzem wojska polskiego.
11 listopada - Legia Polsko-Włoska przechodzi na służbę westfalską.
26 grudnia - .pierwsze rozdanie krzyży Virtuti Militari.

 

1808

 

31 stycznia - rozkaz ks. Józefa Poniatowskiego dotyczący organizacji wojskowej służby zdrowia.
25 lutego - utworzenie Szkoły Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów.
20 marca - Legia Nadwiślańska (dawna Polsko-Włoska) przechodzi na służbę francuską.
8 maja - umowa Napoleona z rządem Księstwa Warszawskiego w Bajonnie o przyjęciu 8 ty. żołnierzy polskich na żołd francuski.
9 maja - dekret Fryderyka Augusta, króla saskiego i księcia warszawskiego, o organizacji poboru.
19 czerwca - 14 sierpnia - pierwsze oblężenie Saragossy z udziałem Legii Nadwiślańskiej.
24 czerwca - płk Józef Chłopicki na czele piechoty Legii Nadwiślańskiej rozbija pod Epilą Hiszpanów idących na pomoc załodze Saragossy.
14 lipca - szwadron polskich szwoleżerów gwardii pod wodzą szefa Radzimińskiego odznacza się w bitwie pod Mediną del Rioseco.
Sierpień - dywizja Księstwa Warszawskiego (4, 7 i 9 pułki piechoty) wyrusza do Hiszpanii.
Wrzesień - wycofanie 3 korpusu marszałka Davouta z Księstwa Warszawskiego.
23 listopada - świetne zwycięstwo ułanów nadwiślańskich pod Tudelą.
30 listopada - trzeci szwadron pułku szwoleżerów gwardii pod wodzą szefa Jana Kozietulskiego i kpt. Jana Dziewanowskiego zdobywa przełęcz Somosierrę, otwierając Napoleonowi drogę na Madryt.
20 grudnia - początek drugiego oblężenia Saragossy z udziałem Legii Nadwiślańskiej.
24 grudnia - potyczka pod Puentę de Almaraz z udziałem dywizji Księstwa Warszawskiego.

 

1809

 

11 lutego - utworzenie Szkoły Elementarnej Artylerii i Inżynierii w Warszawie.
20 lutego - kapitulacja Saragossy.
24 marca - porażka pułku ułanów nadwiślańskich pod Jevenes.
15 kwietnia - początek wojny polsko-austriackiej.
18 kwietnia - odparcie austriackiej próby opanowania Częstochowy.
19 kwietnia - bitwa pod Raszynem, śmierć płk. Cypriana Godebskiego.
21 kwietnia - konwencja o oddaniu Warszawy, wojsko polskie wycofuje się na prawy brzeg Wisły.
24 kwietnia - narada w Zegrzu; ks. Józef przedstawia plan polskiej ofensywy w kierunku Galicji.
26 kwietnia - potyczka pod Grochowem.
3 maja - zdobycie austriackiego przyczółka mostowego pod Ostrówkiem.
8 maja - szef szwadronu Berek Joselewicz ginie pod Kockiem.
14 maja - zajęcie Lublina.
15 maja - odparcie austriackiej próby opanowania Torunia.
17 maja - gen. Michał Sokolnicki zdobywa Sandomierz.
20 maja - generałowie Pelletier i Kamieński zdobywają Zamość. Odezwa ks. Józefa do mieszkańców Galicji z wezwaniem do formowania oddziałów wojskowych.
22 maja - porażka Napoleona pod Essling i Aspern.
27 maja - por. Starzeński wkracza do Lwowa.
2 czerwca - odzyskanie Warszawy.
3 czerwca - rosyjski korpus gen. Golicyna przystępuje do wojny z Austrią.
12 czerwca - porażka ks. Józefa pod Wrzawami.
15 czerwca - Legia Nadwiślańska zwycięża pod Marią w Hiszpanii.
15 - 18 czerwca - walki o Sandomierz i utrata miasta.
18 czerwca - Legia Nadwiślańska decyduje o zwycięstwie pod Belchite w Hiszpanii.
5 - 6 lipca - zwycięstwo Napoleona pod Wagram, polscy szwoleżerowie gwardii rozbijają ułanów austriackich.
8 lipca - dekret Napoleona o utworzeniu drugiej Legii Nadwiślańskiej, przekształconej następnie w 4 pułk Legii.
10 lipca - Napoleon przejmuje na żołd francuski oddziały polskie utworzone w Galicji (tzw. wojsko galicyjsko-francuskie).
12 lipca - rozejm w Znojmie.
15 lipca - wojsko polskie wkracza do Krakowa, zakończenie wojny z Austriakami.
11 sierpnia - w Hiszpanii dywizja Księstwa Warszawskiego decyduje o zwycięstwie pod Almonacid.
14 października - pokój w Schoenbrunnie, powiększenie Księstwa Warszawskiego o cztery departamenty.
18 - 19 listopada - dywizja Księstwa Warszawskiego przyczynia się do zwycięstwa pod Ocańą w Hiszpanii.
7 grudnia - konwencja między Napoleonem a Fryderykiem Augustem o powiększeniu armii Księstwa Warszawskiego o 60 ty.
18 grudnia - uroczysty powrót wojska polskiego do Warszawy po wygranej wojnie z Austrią.

 

1810

 

Styczeń - ułani nadwiślańscy zajmują przełęcz Paso des Despeńaperros, otwierając armii francuskiej drogę do Andaluzji.
14 maja - kapitulacja Leridy obleganej przez Legię Nadwiślańską.
4 lipca - początek oblężenia Tortosy z udziałem Legii.
15 października - świetna obrona zamku Fuengirola przez oddział 4 pułku piechoty pod dowództwem kpt. Franciszka Młokosiewicza.

 

1811

 

2 stycznia - kapitulacja Tortosy.
10 kwietnia - dekret Fryderyka Augusta o organizacji gwardii narodowej w Księstwie Warszawskim.
16 maja - ułani nadwiślańscy rozbijają piechotę angielską pod Albuherą.
21 czerwca - kapitulacja Tarragony obleganej przez Legię Nadwilańską.

 

1812

 

3 marca - utworzenie 5 korpusu Wielkiej Armii złożonego z części wojsk Księstwa Warszawskiego; Legia Nadwiślańska włączona do gwardii cesarskiej.
22 czerwca - odezwa Napoleona z Wiłkowyszek, ogłaszająca "drugą wojnę polską".
24 czerwca - początek kampanii rosyjskiej, przeprawa przez Niemen.
28 czerwca - powołanie konfederacji generalnej pod laską ks. Adama Kazimierza Czartoryskiego, Napoleon wkracza do Wilna.
1 lipca - Napoleon tworzy w Wilnie Komisję Rządu Tymczasowego Litewskiego.
9 - 10 lipca - porażka polskiej jazdy pod Mirem.
11 lipca - Napoleon przyjmuje w Wilnie deputację sejmu polskiego z Józefem Wybickim na czele.
17 - 18 sierpnia - bitwa pod Smoleńskiem, śmierć gen. Grabowskiego.
5 września - bój o redutę szewardyńską.
7 września - bitwa pod Możajskiem (Borodino).
14 września - Wielka Armia wkracza do Moskwy.
29 września - potyczka pod Czirikowem.
30 września - potyczka pod Woronowem.
18 października - bitwa pod Winkowem, śmierć gen. Stanisława Fiszera.
19 października - początek odwrotu Wielkiej Armii spod Moskwy.
15 listopada - porażka gen. Kosseckiego pod Kojdanowem.
21 listopada - utrata przyczółka mostowego w Borysowie.
26 - 28 listopada - przeprawa przez Berezynę, bitwa pod Stachowem i Studzianką.
5 grudnia - Napoleon opuszcza Wielką Armię w Smorgoniach, eskortowany przez polskich szwoleżerów gwardii i ułanów nadwiślańskich.
10 grudnia - Napoleon przybywa do Warszawy.
Grudzień - powrót wojska polskiego do Warszawy z całą artylerią 5 korpusu.

 

1813

 

5 lutego - wojsko polskie opuszcza Warszawę.
18 lutego - początek formowania dywizji Dąbrowskiego w Głogowie, a następnie w Wetzlar.
25 marca - koniec krótkotrwałej obrony Częstochowy.
2 maja - bitwa pod Lützen z udziałem polskich szwoleżerów.
3 maja - wojsko polskie opuszcza Kraków.
12 maja - rozwiązanie rady ministrów Księstwa Warszawskiego.
21 maja - bitwa pod Budziszynem z udziałem polskich szwoleżerów.
4 czerwca - rozejm w Pielaszkowie.
26 - 27 sierpnia - bitwa pod Dreznem z udziałem polskich szwoleżerów.
Wrzesień - utworzenie polskiego batalionu starej gwardii.
16 - 19 października - "bitwa narodów" pod Lipskiem, rozbicie 8 korpusu polskiego, śmierć ks. Józefa.
11 listopada - kapitulacja Drezna bronionego m. in. przez 7 pułk lansjerów.
22 listopada - kapitulacja Zamościa bronionego przez polską załogę pod dowództwem gen. Maurycego Hauke.
29 listopada - kapitulacja Gdańska bronionego m. in. przez 5, 10 i 11 pułki piechoty polskiej.
Listopad - grudzień - reorganizacja wojska polskiego w Sedanie.
1 grudnia - kapitulacja Modlina bronionego m. in. przez Polaków.

 

1814

 

29 stycznia - szarża polskich szwoleżerów pod Brienne.
7 marca - szarża polskich szwoleżerów pod Craonne.
19 marca - pułk piechoty nadwiślańskiej odznacza się pod Arcis-sur-Aube.
26 marca - szarża polskich szwoleżerów pod Saint-Dizier.
30 marca - Polacy w obronie Paryża.
4 kwietnia - gen. Wincenty Krasiński obejmuje dowództwo resztek wojska polskiego.
11 kwietnia - traktat paryski zezwalający Polakom na powrót z bronią do kraju.
24 kwietnia - rewia wojska polskiego w Saint-Denis przed carem Aleksandrem.
30 maja - wojsko polskie wyrusza z Francji w drogę powrotną do kraju.
Sierpień - wojsko polskie w kraju.

 

1815

 

1 marca - Napoleon ląduje w zatoce Juan osłaniany przez szwadron polskich szwoleżerów gwardii.
18 czerwca - bitwa pod Waterloo z udziałem polskich szwoleżerów.

 

Źródło: R. Bielecki, A. Tyszka, Dał nam przykład Bonaparte